Yüksek kan şekeri seviyeleri nedeniyle sinir ve damar hasarına neden olan diyabet, özellikle ayaklarda ciddi yaralanmalara yol açabiliyor. Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Rıza Aytaç Çetinkaya, diyabetik ayak yaralarının genellikle parmaklarda ya da ayak tabanında ağrı, hassasiyet, yanma, uyuşma, açık yara, irin akıntısı, kızarıklık, şişlik ve ayak kokusu gibi belirtilerle kendini gösterdiğini söyledi.
Doç. Dr. Çetinkaya, “Diyabetli bireylerde karşılaşılan ayak yaraları, enfekte olursa hayati risk taşır. Uygun şekilde müdahale edilmezse doku kaybı, kangren ve hatta uzuv amputasyonuna kadar ilerleyebilir. Bu nedenle erken teşhis ve düzenli bakım hayati önem taşır” dedi.
Enfeksiyona karşı önlem şart
Diyabetik ayak yaralarının tedavisinde ilk adımın yara temizliği olduğunu belirten Çetinkaya, “Yara, antiseptik solüsyonlarla nazikçe temizlenmeli ve steril gazlı bez ile kapatılmalı. Pansumanlar düzenli olarak yenilenmeli. Enfekte vakalarda antibiyotik tedavisi, hatta ölü dokuların cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir” diye konuştu.
Damar tıkanıklığı olan hastalarda kan akışını iyileştirmeye yönelik tedavilerin de uygulanabileceğini aktaran Çetinkaya, “İhmal edilen yaralarda enfeksiyon yayılabilir ve kangren gelişebilir. Bu durumda, enfeksiyonun yayılmasını önlemek için cerrahi müdahale, hatta amputasyon gündeme gelebilir” ifadelerini kullandı.
Oksijen tedavileri umut veriyor
Bilimsel çalışmalarda etkili sonuçlar verdiği gösterilen hiperbarik ve topikal oksijen tedavileri, diyabetik ayak yaralarının iyileşme sürecini destekliyor. Çetinkaya, “Hiperbarik oksijen terapisi, vücudu yüksek basınç altında oksijene maruz bırakarak kan dolaşımını artırıyor ve bağışıklık hücrelerinin etkinliğini yükseltiyor. Topikal oksijen uygulaması ise doğrudan yara üzerine yapılıyor ve özellikle küçük-orta boy yaralarda ağrı ve iltihabı azaltarak iyileşmeye katkı sağlıyor” dedi.
Uzmanından 8 önemli tavsiye
Diyabetik ayak yaralarının oluşmasını önlemek ve mevcut yaraların ilerlemesini durdurmak için uygulanabilecek basit ama etkili 8 öneri:
-
Ayakları her gün kontrol edin: Yaralanma, kesik, kızarıklık veya enfeksiyon belirtisi olup olmadığını düzenli olarak inceleyin.
-
Temizliğe özen gösterin: Ayakları günde bir kez ılık suyla yıkayın, iyice kurulayın; özellikle parmak aralarında su kalmamasına dikkat edin.
-
Nemlendirici kullanın: Ayak derisinin kurumasını önlemek için krem uygulayın ancak mantar riskine karşı parmak aralarından kaçının.
-
Doğru ayakkabı ve çorap seçin: Ayağa tam oturan, rahat ayakkabılar ve dikişsiz, yumuşak çoraplar tercih edin.
-
Ayakları travmadan koruyun: Uzun süre ayakta kalmaktan kaçının, ayaklara darbe gelmemesine özen gösterin.
-
Sigaradan uzak durun: Damar tıkanıklığı ve iyileşme gecikmelerine neden olabileceği için sigara içmeyin.
-
Diyabete uygun beslenin: Kan şekerini dengeleyen ve iyileşmeyi destekleyen gıdaları (örneğin ıspanak, zerdeçal, kefir) tüketin.
-
Mevsime göre önlem alın: Kışın ayaklarınızı sıcak tutun, yazın ise hava alan ayakkabılar giyin. Çıplak ayakla deniz kumuna basmaktan kaçının; deniz ayakkabısı kullanın.
Diyabet hastalarının düzenli kontrol ve koruyucu önlemlerle yaşam kalitesini koruyabileceğini hatırlatan Doç. Dr. Çetinkaya, “Ayak sağlığına gösterilen özen, hayati risklerin önüne geçilmesini sağlar” diyerek uyarılarda bulundu.
